In Debat bij VGZ over digitalisering in de zorg: 'De patiënt is klaar voor digitale zorg'

Een online huisartsenpost blijkt 85% zorg te kunnen verlenen

‘Een deel van de huisartsenzorg kan niet online maar we weten inmiddels dat 85% van de consulten volledig kunnen afhandelen online’. Zo trapt Jasper Schellingerhout het debat af. Hij is huisarts, klinisch epidemioloog en medeoprichter van Arene, een digitale huisartsenpraktijk die 4000 mensen helpt die anders zonder huisarts zouden zitten. Waaronder ook vluchtelingen uit Oekraïne. “Oekraïners hebben een ander palet aan klachten”, maar ook dit kan op afstand in samenwerking met andere partijen. Dit vraagt wel om meer organisatie en samenwerking met regio’s en gemeenten.

Technologie is een middel, geen doel an sich

Lea Bouwmeester, redactievoorzitter van ICT-Health: ‘Versterk je de burger, ontlast je de zorg! En technologie kan daaraan bijdragen?”. Ze benadrukt dat technologie niet een doel is, maar een middel. Ze wijst erop dat dure technologie in oude organisatie niets veranderd of verbeterd. De organisatie zelf moet ook veranderen. Zo is de hele supply chain in ziekenhuizen gebaseerd op ‘kom maar langs in de spreekkamer als de dokter tijd voor u heeft’. Dit zijn oude mechanismes en die kun je met technologie versimpelen waardoor een mens meer gemoedsrust en service heeft en de zorg ontlast. Als je daarop gaat sturen verwacht Lea dat de digitale verbeteringen veel sneller kunnen gaan. En dat is nodig, want zo zegt ze: ‘Als we zo doorgaan, hebben mensen straks geen toegang meer tot de zorg; het moet echt een tandje sneller’.

Merlijne Sonneveld, oprichter en directeur Helpdesk Digitale Zorg springt hierop in: Er spelen vaak toch vooroordelen over mensen. “Maatschappelijk ligt er te veel focus op vaardigheden, maar als het gaat om je gezondheid, je bent niet in je goede doen – dan verkrampen mensen.” Bij zo’n eerste keer online zorgvragen hebben mensen vaak hulp nodig. De gedachte ‘het gaat niet lukken’ klopt niet: Bel deze mensen en dan lukt het, met ondersteuning. Als het niet lukt, ligt daarin ook een verantwoordelijkheid bij zorginstellingen. “Patiënten zijn vaak teleurgesteld. Het gaat stroef en ze hebben slechte ervaringen.” Daarnaast is het digitale vaak een aanvulling van wat er al is, zoals een patiëntportaal. Het zou goed zijn om meer de kant op te gaan van zelfredzaamheid, zoals de thuismonitoring.

De patiënt is klaar voor digitale zorg

Merlijne wijst op de data. Het is een schat aan informatie die meer inzicht kan geven in behoeften. “De patiënt en cliënt volgen de zorg. Maar wat als zij een andere wens hebben? Mensen kunnen veel meer dan we denken.” Zo bleek bij het Elkerlyk ziekenhuis dat de thuismonitoring voor mensen met hartklachten door patiënten veel beter uitgevoerd werd dan door de verpleegkundigen. “Hoe voorkom je dat mensen zorg gaan mijden bij meer digitale zorg?” Hierop reageerde Lea Bouwmeester: “Begin bij ontwikkeling met de moeilijkst bereikbare mensen en organiseer een vangnet. Toegang tot informatie en toegang tot zorg is een grondrecht. “En begin met de groep die het al kan, want digitalisering is al moeilijk genoeg.” Zo voorkom je dat mensen zorg gaan mijden bij meer digitale zorg”

Huisarts Rob Schonck brengt in dat standaardisatie en het intuïtief maken van applicaties helpt. Inclusief werken en co creatie zijn op het moment niet de norm, en patiënten hebben daar last van. "De mensen om wie het gaat zitten nooit op tafel.” beaamt Jasper Schellingerhout . Er is nog een ouderwetse paternalistisch perspectief van de zorgverlener. “Het is belangrijk om de regie uit handen durven geven. Dan nemen patiënten de juiste beslissingen.”

Toch moet je de kracht van 25 jaar op dezelfde plek werken en relaties opbouwen niet zomaar over boord zetten. Meer tijd voor de patiënt, maar tegelijk ook tijd voor meer mensen is wat er nodig is. Het is belangrijk dat we meer patiënten kunnen hanteren om iedereen van een huisarts te kunnen voorzien.”

Regelgeving is aan vernieuwing toe

Aan de kant van regelgeving en samenwerking met de zorgverzekeraars valt ook nog wel wat te verbeteren. Zo worden BIG registraties niet verlengt als je alleen online patiënten ziet en vergoeden zorgverzekeraars geen aan huis consulten voor hoortoestellen.

Digitaal waar dat kan, Persoonlijk waar dat nodig is

Cas Ceulen, Chief Health Officer bij Coöperatie VGZ sluit af met een conclusie dat leden een keuze moeten hebben en dat digitalisering inclusief moet blijven. Laten we naar elkaar blijven luisteren, ook al is er soms een tegengeluid.

We kijken terug op een succesvol debat, wil je het debat terug kijken, dat kan hier.