GLI: Gecombineerde lijfstijlinterventie bij overgewicht en obesitas
De helft van de volwassen Nederlanders heeft overgewicht. Dit verhoogt de kans op aandoeningen als diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Met een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) worden volwassenen geholpen om stappen te zetten richting een gezondere leefstijl. Een GLI bestaat uit een combinatie van gezonder eten, meer bewegen en gedragsverandering. Hiervoor zijn speciale programma’s ontwikkeld. De kosten van een erkende GLI worden vergoed vanuit de basisverzekering.
Een gezonde leefstijl dankzij een gecombineerde lijfstijlinterventie
De gecombineerde lijfstijlinterventie (GLI) is een leefstijlprogramma dat mensen met overgewicht helpt om gezonder te leven. GLI komt voor uit het Nationaal Preventieakkoord, dat een daling van het aantal mensen met overgewicht in 2040 als een van de doelen heeft. Naast overgewicht bestaan er bijvoorbeeld ook leefstijlinterventies rondom roken, alcohol en mentale gezondheid.
Ondersteuning door GLI-professionals
GLI is gericht op het verminderen van overgewicht en het werken aan een gezonde leefstijl. Een leefstijlcoach, diëtist, fysiotherapeut of oefentherapeut helpt u om uw leefstijl te verbeteren. Bij de meeste GLI’s helpen buurtsportcoaches met het onderdeel bewegen.
Een GLI is gericht op blijvende gedragsverandering. Om over te stappen op een gezonde leefstijl krijgen deelnemers advies en begeleiding over:
- GLI helpt mensen die door hun gewicht een verhoogd gezondheidsrisico lopen.
- GLI is gericht op preventie, in de eigen woon- en leefomgeving.
- De aanpak bestaat uit een combinatie van gezonder eten, meer bewegen en gedragsverandering.
- Gemeenten kunnen GLI inzetten als onderdeel van hun gezondheidsbeleid
- Een erkende GLI wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering.
- Op dit moment zijn er zeven erkende GLI’s.
- Gezonde voeding
- Gezonde eetgewoontes
- Gezond bewegen
Gedragsverandering
De leefstijlinterventie richt zich gedragsverandering, en kijkt naast gezonde voeding en bewegen ook naar persoonlijke factoren die een gezonde leefstijl beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan stress en slaapgebrek. Overgewicht is ook een maatschappelijk probleem. Laagopgeleiden vormen de belangrijkste risicogroep.
Programmaduur
Een GLI duurt twee jaar. Hiervan zijn de eerste zes maanden tot een jaar intensief, met doelen gericht op verandering. Na dit basisprogramma volgt een onderhoudsfase. Deze is minder intensief, met terugkomdagen en monitoring van de gedragsverandering.
Wie komen in aanmerking voor een GLI?
De gecombineerde lijfstijlinterventie (GLI) is bedoeld voor:
Mensen met overgewicht, die:
- Een Body Mass Index (BMI) hebben van 25 of meer, met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, slaapapneu, artrose of diabetes type 2 (ouderdomssuikerziekte).
- Een BMI hebben van 25 of meer, met een grote buikomvang (vanaf 102 centimeter bij mannen en 88 centimeter bij vrouwen).
Mensen met obesitas (een BMI van meer dan 30).
Voorwaarde is dat iemand voldoende motivatie heeft om deel te nemen aan een twee jaar durend programma.
Verwijzing door huisarts
De huisarts bepaalt of een patiënt in aanmerking komt voor GLI. Een toewijzing en vergoeding van de GLI is alleen mogelijk met een verwijzing door de huisarts of medisch specialist.Vergoeding GLI vanuit het basispakket
De kosten voor deelname aan een GLI wordt door de zorgverzekeraars vergoed vanuit het basispakket. De door Zorginstituut Nederland erkende GLI’s worden volledig vergoed. De kosten gaan niet ten koste van het eigen risico. VGZ sluit met GLI’s en individuele leefstijlcoaches overeenkomsten GLI af over de vergoeding.
Erkende GLI-programma’s
GLI is sinds 2019 goedgekeurd door het Zorginstituut Nederland (ZIN). Oorspronkelijk ging het om drie GLI’s: SLIMMER, CooL (Coaching op Leefstijl) en BeweegKuur GLI. Samen Sportief in Beweging kwam daar al snel bij. Inmiddels zijn er zeven door ZIN erkende GLI’s.
De aanpak van de GLI’s in het kort:
- SLIMMER is een voedings- en beweegprogramma gedurende zes maanden. In de 18 maanden daarna worden de deelnemers begeleid en gemonitord.
- CooL legt de regie bij de deelnemer. Deze stelt zelf, ondersteund door de leefstijlcoach, persoonlijke doelstellingen op richting gedragsverandering.
- BeweegKuur GLI biedt begeleiding door een leefstijlcoach op generieke en persoonlijke doelen.
- Samen Sportief in Beweging richt zich op bewegen en gezonde voeding, onder leiding van een beweeg- en een voedingsprofessional.
- X-Fittt GLI richt zich met name op het meer bewegen. Mensen komen twee, drie keer per week bij elkaar om samen te bewegen en op de weegschaal te staan.
- Keer Diabetes2 Om en
- Keer Diabetes2 Om Digitaal richten zich op diabetes type 2 patiënten met overgewicht en/of een vergrote buikomvang.
GLI als onderdeel van het gemeentelijk gezondheidsbeleid
GLI kan op verschillende manieren worden ingezet voor het gezondheidsbeleid van de gemeente:
- Door te zorgen voor intensieve samenwerking rondom leefstijl tussen zorgprofessionals, zoals huisartsen, leefstijlcoaches en buurtsportcoaches en het sociaal wijkteam. Zo creëer je de juiste zorg en ondersteuning voor deelnemers aan de GLI-programma’s.
- Onderzoek hoeveel volwassenen in uw gemeente te maken hebben met overgewicht. Bij welke groepen komt dit het meeste voor?
- In hoeverre is het aanbod geschikt voor de groep met overgewicht in uw gemeente? Soms is het beter om te starten met de interventie Voel je goed!
- Betrek de buurtsportcoaches samen met de leefstijlcoaches bij het GLI-programma. Hoe helpt het huidige sport- en beweegaanbod in uw gemeente om de GLI-deelnemers te laten sporten en bewegen in hun eigen omgeving? Is dat voldoende of is er meer nodig? Zorg samen met buurtspotcoaches en leefstijlcoaches dat het aanbod van sporten en bewegen goed is afgestemd op de doelgroep van GLI-deelnemers.
Aanbod GLI’s: rol van en betrokkenheid vanuit de gemeente
Gemeenten moeten elke vier jaar het eigen gezondheidsbeleid en een preventienota opstellen. De GLI kan hiervoor worden ingezet. GLI’s zijn regionaal, in de wijk, georganiseerd, met inzet van buurtsportcoaches.
Het aanbod van erkende GLI’s verschilt per gemeente. Vaak bieden gemeenten financiële ondersteuning aan deelnemers met een laag inkomen om deel te nemen aan het lokale beweegaanbod. Op de kaart van Loketgezondleven.nl staan de GLI’s per gemeente vermeld.
Het effect van GLI op de gezondheid en leefstijl
De GLI-programma’s lopen nog maar kort. Hierdoor is er nog maar beperkt onderzoek mogelijk. Namens het ministerie van Volksgezondheid monitort RIVM de ontwikkelingen in GLI. Op basis van beperkt onderzoek zijn de voorlopige bevindingen:
- De deelnemers hebben een relatief slechte gezondheid voordat zij aan de GLI beginnen:
- Deelnemers gebruiken meer medische zorg dan gemiddeld.
- De helft heeft vóór de behandeling problemen met lopen en bewegen; pijn of andere ongemakken.
- Negen maanden na de start met de GLI:
- Hebben de deelnemers gemiddeld 3,4 procent aan gewicht verloren.
- Is de gemiddelde score die deelnemers aan hun kwaliteit van leven geven verbeterd van 58,0 naar 65,6 (op een schaal van 100).
- Geeft ongeveer de helft van de deelnemers aan dat ze minder problemen hebben met mobiliteit, dagelijkse activiteiten, pijn, en angst en somberheid.
Effectiviteit leefstijlinterventies op lange termijn
Er zijn ook onderzoeken die twijfelen aan de effectiviteit van leefstijlinterventies op langere termijn, zo’n 5 jaar na de interventie. Een belangrijk probleem is dat een gecombineerde leefstijl interventie alleen maar succesvol is als de deelnemer weet vol te houden na afloop van het GLI-programma.Bijdrage GLI aan toekomstbestendig maken van de zorg
Psychosociale factoren
In een literatuuronderzoek naar de effectiviteit van leefstijlinterventies door Chivo is ook gekeken naar sociaaleconomische factoren. Uit onderzoek blijkt dat obese mensen meer last hebben van discriminatie en stigmatisering. Mensen met een lage sociaaleconomische status hebben een kortere levensverwachting en bijna 25 minder gezonde jaren. Vaak hangen de gezondheidsproblemen samen met sociale en financiële problemen. Om te zorgen dat deelnemers de gecombineerde leefstijlinterventie volhouden, moet de aanpak breder zijn dan alleen de gezondheidszorg en is permanente begeleiding nodig, adviseren de onderzoekers.
