Blog: Toekomstbestendige zorg? Geen kwestie van geld, maar van gezond verstand.

En laten we eerlijk zijn, als ik onszelf hoor praten, gaat het naast zorginnovatie, zorgadvies of aanpakken van wachttijden ook vaak over geld. Over inkoopresultaat (en dan bedoelen we meestal euro’s), bedrijfskosten, premie of schadelast. Het zijn allemaal termen die de meeste mensen niet associëren met zórg, maar met verzekeren en onderhandelen. Met begrippen als doelmatigheid, efficiency en betaalbaarheid.

Het valt me op dat de emoties rond dergelijke begrippen eigenlijk nooit positief zijn. Als het over geld gaat, is er bijna altijd een verliezer in het spel. En de zorgverzekeraar is meestal de boosdoener. Er is tegelijkertijd ook een andere werkelijkheid, waar het draait om zorgvernieuwing en klantbediening. Het is een wereld van good practices, transformatie van de zorg, zorgadvies en gezondheidsservices. Dingen waar je blij van wordt en die goed zijn voor onze leden. En vaak ook voor de mensen die in de zorg werken.

Maar de groep die het hele plaatje kent, is relatief klein. En de voorbeelden van onze betrokkenheid bij de toekomst van de zorg en onze leden worden ook nog regelmatig overschaduwd door issues die vooral over geld (lijken te) gaan. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat het gesprek over geld niet relevant is. Want de zorgkosten stijgen jaar na jaar. In absolute zin, maar ook in vergelijking met andere maatschappelijke sectoren als politie, onderwijs of defensie. Daar grip op krijgen, is in het belang van iedereen: van patiënten, maar ook van premiebetalers van wie we solidariteit verwachten met degenen die zorg nodig hebben.

Samen met enkele gedreven collega’s heb ik onderzocht hoe we als coöperatie betrokken kunnen zijn in de beweging van zorg naar gezondheid. Die vraag kwam voort uit het manifest ‘Gezonder Nederland’ dat onze Raad van Bestuur in de zomer van 2022 publiceerde. Het manifest is letterlijk een statement waarin we uitleggen wat de link is tussen ‘een gezonder Nederland’ en de toekomstbestendige zorg uit onze missie. Als we ons gezamenlijk op gezondheid richten, verlaagt dat de instroom in de zorg, doordat we nieuwe zorgvragen verlagen of vertragen.

We voerden gesprekken met collega’s, maar ook met allerlei mensen buiten VGZ die betrokken zijn bij gezondheidsinitiatieven, zoals: wethouders, zorgprofessionals, leden, welzijnswerkers, werkgevers, experts, ambtenaren, politici en bestuurders. En vrijwel allemaal vonden ze het goed en logisch dat een zorgverzekeraar zich uitsprak over gezondheid. Want als we ons gezonder voelen en de verschillen in gezondheid verkleinen, hebben we minder zorg nodig. En dat is beter voor ons allemaal. Een kwestie van gezond verstand, toch?

Slechts een enkeling trok de wenkbrauwen op en vroeg zich af wat ons motief was. Ze dachten aan besparingen die het ons zou opleveren en vermoedden vooral een financieel belang. Ook enkele collega’s zetten vraagtekens. Want… publieke gezondheid en preventie liggen toch buiten ons domein? We mogen toch alleen maar premiegeld uitgeven aan zorg bij ziekte in plaats van initiatieven die de gezondheid bevorderen?

Zo zie je maar: niet alleen anderen denken al snel aan geld. We doen het zelf ook. Terwijl echt niet alles geld hoeft te kosten. Want naast onze wettelijke rol als zorgverzekeraar en zorgkantoor hebben we ook een maatschappelijke rol. En vanuit die rol kunnen we belangrijke onderwerpen agenderen; steun bieden aan of coalities vormen met organisaties voor wie gezondheid hoofdzaak is; een beroep doen op overheid of politiek om ervoor te zorgen dat we allemaal gezonder kunnen wonen, leven en werken. Daar worden we uiteindelijk allemaal beter van.

Ik heb het afgelopen jaar binnen en buiten Coöperatie VGZ talloze voorbeelden gezien van mensen die zich met hart en ziel inzetten voor een gezonder Nederland. Laten we onze kennis en krachten bundelen en die beweging groter maken. Iets of iemand een zetje in de goede richting geven kost niks, maar is wel veel waard. Al is het maar omdat mensen ervaren dat het ons niet om geld gaat, maar om zorg voor iedereen.

Op welke manier kun jij bijdragen aan een gezonder Nederland?

Jaap de Bruijn,

Themacoördinator Coöperatie en Gezondheid